استاندارد حسابداری چیست ؟ راهنمای کامل

استاندارد حسابداری چیست ؟

استانداردهای حسابداری معیارهایی رسمی و همگانی هستند که همه افراد فعال در زمینه حسابداری یا واحدهای گزارشگر موظف به رعایت آن‌ها در انجام فعالیت های حسابداری و گزارشگری مالی هستند.

به عبارت دیگر برای اینکه تمام فعالیت های مالی و گزارشات آن برای همه قابل فهم و استفاده باشد حتما بایستی بر اساس یک استاندارد یکسان تهیه و تنظیم شده باشد. از این رو قواعدی تعریف می شود تا به این فعالیتها شکل یکسانی بدهد. به مجموعه این قواعد که در خصوص چگونگی انجام فعالیت های مالی و تهیه گزارشات مربوطه تعریف شده اند، استانداردهای حسابداری گفته می شود و بدیهی است فقدان این استانداردها ممکن است باعث آشفتگی در نظام اقتصادی کشورها شود و یا زمینه برای سوء استفاده توسط برخی شرکت های سودجو را فراهم آورد.

 

استاندارد حسابداری شماره ۱، نحوه ارایه صورتهای مالی

یک واحد تجاری بایستی این استاندارد را در تهیه و ارایه صورت های مالی و بر اساس استانداردهای حسابداری بکار گیرد. این استاندارد مبانی ارایه صورت های مالی را مقرر می کند تا با ملاحظات کلی این استاندارد در خصوص نحوه ارائه صورت‌های مالی، ساختاری مشخص برای حداقل الزامات برای چگونگی شناخت، اندازه‌گیری و افشای معاملات و سایر رویدادهای خاص در سایر استانداردهای حسابداری ارائه ‌شود.

استانداردهای حسابداری شماره ۲، صورت جریان وجوه نقد

صورت جریان وجوه نقد اطلاعاتی را دربارهٔ جریان‌های وجه نقد کسب و کار ها در طی دوره های مالی مشخص ارائه می‌کند، استفاده‌ کنندگان صورتهای مالی واحد تجاری، به چگونگی ایجاد و مصرف نقد و معادل های نقد در واحد تجاری علاقه‎مند هستند. این موضوع بدون توجه به ماهیت فعالیتهای واحد تجاری و صرف‌نظر از تلقی یا عدم تلقی نقد به عنوان محصول واحد تجاری که در مؤسسات مالی ممکن است مطرح باشد، مصداق دارد. با وجود اینکه فعالیتهای اصلی مولد درآمد در واحدهای تجاری، متفاوت است، اما نیازهای آنها به نقد اساساً مشابه است. واحدهای تجاری برای هدایت عملیات، پرداخت تعهدات و ایجاد بازده برای سرمایه‌گذاران خود، به نقد نیاز دارند. بنابراین، طبق این استاندارد تمام واحدهای تجاری ملزم به ارائه صورت جریانهای نقدی هستند.

 

استاندارد حسابداری شماره ۳، درآمد عملیاتی

درآمد عملیاتی عبارت از درآمدی است که از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل می‌گردد و با عناوین مختلفی از قبیل فروش، حق‌الزحمه، سود تضمین شده، سود سهام و حق امتیاز مورد اشاره قرار می‌گیرد. مبحث اصلی در حسابداری درآمد عملیاتی عمدتاً معطوف به تعیین زمان شناخت درآمد عملیاتی است. درآمد عملیاتی زمانی شناسایی می‌شود که شواهد کافی مبنی‌بر وقوع یک جریان آتی ورودی منافع اقتصادی وجود داشته باشد.

 

 استانداردهای حسابداری شماره ۴، ذخایر، بدهیهای احتمالی و دارایهای احتمالی

هدف این استاندارد اطمینان از بکارگیری معیارهای شناخت و مبانی اندازه‌گیری مناسب در مورد ذخایر، بدهی‌های احتمالی و دارایی‌های احتمالی و نیز افشای اطلاعات کافی در یادداشت‌های توضیحی برای درک بهتر ماهیت، زمان‌بندی و مبلغ آن‌ها توسط استفاده‌ کنندگان صورت‌های مالی می‌باشد.

 

استانداردهای حسابداری شماره ۵، رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه

هدف این استاندارد تعیین مواردی که صورت‌های مالی بابت رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه تعدیل می‌شود، و افشای اطلاعات دربارهٔ رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه تا تاریخ تأیید صورت‌های مالی. همچنین طبق این استاندارد اگر رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه بیانگر نامناسب بودن بکارگیری فرض تداوم فعالیت باشد، واحد تجاری نباید صورت‌های مالی خود را بر مبنای تداوم فعالیت تهیه کند.

 

استاندارد حسابداری شماره ۶، گزارش عملکرد مالی

استانداردهای حسابداری بر مبنای مفاهیم نظری گزارشگری مالی تدوین گردیده است. هدف این استاندارد ملزم کردن واحدهای تجاری به انعکاس مشخص و بارز برخی عناصر عملکرد مالی است تا به درک استفاده‌کنندگان صورتهای مالی از عملکرد مالی واحد تجاری طی یک دوره کمک کند و مبنایی جهت ارزیابی عملکرد مالی و جریانهای نقدی آتی برای آنها فراهم آورد.

 

استاندارد حسابداری شماره ۹، حسابداری پیمان های بلندمدت

هدف این استاندارد تجویز نحوه حسابداری درآمدها و هزینـه هـای مـرتبط بـا پیمانهـای بلندمدت در صورتهای مالی پیمانکار است و  شما با مطالعه این استاندارد،می توانید به نکات و مفاهیم اساسی مربوط به حسابداری پیمانکاری آشنا شوید.ا این استاندارد معیارهای شناخت مندرج در مفاهیم نظری گزارشگری مالی را جهـت تعیـین زمان شناخت درآمد و هزینه های پیمان به عنوان اقلام صورت سود و زیان بکار میگیـرد.

 

استانداردهای حسابداری شماره ۸، حسابداری موجودی مواد و کالا

این استاندارد نحوه ارزشیابی و نمایش موجودی مواد و کالا در صورت های مالی را تشریح می کند و از آنجا که میزان این موجودی مهمترین دارایی یک کسب و کار است از این رو اهمیت آن بسیار بالاست و یک نرم افزار حسابداری کمک کننده خواهد بود.

استاندارد حسابداری شماره ۱۰، حسابداری کمکهای بلاعوض دولت

دامنه کاربرد استانداردهای حسابداری، صورتهای مالی با مقاصد عمومی (که از این به بعد صورتهای مالی نامیده می‌شود) است که به منظور ارائه اطلاعات مفید در مورد وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحد تجاری جهت تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان تهیه می‌شود.

 

استانداردهای حسابداری شماره ۱۱، دارایی های ثابت مشهود

هدف این استاندارد، ایجد یک ساختار برای نحوه حسابداری دارایی‌های ‌ثابت مشهود است تا استفاده‌ کنندگان صورت‌های مالی بتوانند اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری واحد تجاری در این دارایی‌ها و تغییرات آن را تشخیص دهند. موضوعات اصلی در حسابداری دارایی‌های ثابت مشهود عبارت از شناخت دارایی، تعیین مبلغ دفتری آن و شناخت هزینه استهلاک و زیان کاهش ارزش دارایی است.

 

استانداردهای حسابداری شماره ۱۲، انتشار اطلاعات اشخاص وابسته

هدف از این استاندارد، تعیین الزامات افشا در صورت های مالی واحد تجاری برای جلب نظر استفاده کنندگان به این امر است که وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری ممکن است تحت تاثیر وجود اشخاص وابسته، و معاملات و مانده حساب های فی مابین قرار گرفته باشد. واحدهای تجاری تحت کنترل دولت در خصوص معاملات با سایر واحدهای تجاری که مستقیما و نه از طریق واحد تجاری گزارشگر تحت کنترل دولت می باشند در دامنه کاربرد این استاندارد قرار نمی گیرد.( حسابداری تعهدی )

 

استانداردهای حسابداری شماره ۱۳، حسابداری مخارج تامین مالی

هدف این استاندارد، تجویز نحوه عمل حسابداری مخارج تأمین مالی است. براساس این استاندارد، مخارج تأمین مالی عموماً بلافاصله به عنوان هزینه دوره شناسایی می‌شود، به استثنای مواردی که این مخارج به حساب دارایی واجد شرایط منظور می‌گردد.

 

استانداردهای حسابداری شماره ۱۵، سرمایه گذاریها

این استاندارد به نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها و الزامات افشای اطلاعات مربوط می‌پردازد. حسابداری سرمایه‌گذاری در کلیه واحدهای تجاری باید طبق الزامات این استاندارد انجام شود. این استاندارد نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی و وابسته در صورت‌های مالی تلفیقی را تعیین نمی‌کند لیکن در خصوص نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری‌های پیش گفته در صورت‌های مالی واحد تجاری اصلی کاربرد دارد مگر در مواردی که در استانداردهای حسابداری مربوط به سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی و وابسته نحوه عمل دیگری تجویز شده باشد.

 

استانداردهای حسابداری شماره ۱۶، آثار تغییر در نرخ ارز

این استاندارد جایگزین استاندارد شماره ۱۶ قبلی شده که نام آن تسعیر ارز بوده است . یک واحد تجاری ممکن است معاملاتی به ارز انجام دهد یا دارای عملیات خارجی باشد. علاوه بر این یک واحد تجاری ممکن است صورت های مالی خود را به ارز ارائه کند. هدف این استاندارد تجویز چگونگی انعکاس معاملات ارزی و عملیات خارجی در صورت های مالی یک واحد تجاری و همچنین نحوه تسعیر صورت های مالی به واحد پول گزارش است. 

 

استانداردهای حسابداری شماره ۱۷ ، داراییهای نامشهود

هدف از این استاندارد، تجویز نحوه حسابداری دارایی‌های نامشهود است. موضوعات اصلی در حسابداری دارایی‌های نامشهود عبارت از معیارها و زمان شناخت دارایی، تعیین مبلغ دفتری (شامل هزینه استهلاک) و موارد افشاست.

 

استانداردهای حسابداری شماره ۱۸-صورتهای مالی تلفیقی و حسابدار

هدف این استاندارد، الزام واحدهای تجاری اصلی به تهیه صورتهای مالی تلفیقی به منظور ارائه اطلاعات مالی درباره فعالیتهای اقتصادی گروه واحدهای تجاری است، به‌گونه‌ای که منابع تحت کنترل گروه، تعهدات گروه و نتایج کسب شده از طریق بکارگیری منابع گروه را به عنوان یک شخصیت اقتصادی واحد نشان دهد. این استاندارد با فرض این که واحدهای تجاری عضو گروه، شرکت سهامی هستند تنظیم شده است اما الزامات آن در مورد سایر انواع واحدهای تجاری نیز کاربرد دارد.  

 

استانداردحسابداری شماره ۱۹-حسابداری ترکیب واحدهای تجاری

طبق این استاندارد کلیه ترکیبهای تجاری باید با استفاده از روش خرید به حساب گرفته شود. بنابراین واحد تحصیل‌کننده، داراییها و بدهیهای قابل تشخیص واحد تحصیل شده را به ارزش منصفانه آنها در تاریخ تحصیل شناسایی می‌کند. افزون بر این، سرقفلی نیز شناسایی و مستهلک می‌گردد و درمورد آن آزمون کاهش ارزش نیز صورت می‌گیرد.

 

استاندارد حسابداری شماره ۲۱ : حسابداری اجاره ها

هدف این استاندارد، تجویز رویه‌های حسابداری و افشای مناسب برای اجاره‌های سرمایه‌ای و عملیاتی توسط اجاره‌دهنده و اجاره‌کننده است. اجاره ابزاری است که واحد تجاری از طریق آن حق‌خرید یا استفاده از داراییها را به‌دست می‌آورد. در قراردادهای اجاره به شرط تملیک، اجاره‌دهنده موظف است در صورت عمل به شرایط قرارداد توسط اجاره‌کننده، مالکیت قانونی دارایی مورد اجاره را در پایان مدت اجاره به وی انتقال دهد. بنابراین الزامات این استاندارد در مورد حسابداری قراردادهای اجاره به شرط تملیک نیز کاربرد دارد.

 

استاندارد حسابداری شماره ۳۰ ، سود هر سهم

هدف این استاندارد، تجویز ضوابط تعیین و ارائه سود هر سهم، به منظور بهبود قابلیت مقایسه عملکرد واحدهای تجاری مختلف در یک دوره گزارشگری و مقایسه عملکرد یک واحد تجاری در دوره‌های گزارشگری مختلف است. اگرچه به دلیل کاربرد رویه‌های حسابداری متفاوت در تعیین سود، اطلاعات مربوط به سود هر سهم محدودیت‌هایی دارد با این حال ثبات رویه در تعیین مخرج کسر در محاسبات مربوط به سود هر سهم، گزارشگری مالی را بهبود می‌بخشد. لذا، تأکید اصلی این استاندارد بر مخرج کسر در محاسبه سود هر سهم است.

 

استاندارد حسابداری شماره ۳۱، داراییهای غیرجاری نگهداری شده برای فروش

هدف این استاندارد، تجویز نحوه حسابداری دارایی‌های نگهداری شده برای فروش و نحوه ارائه و افشای عملیات متوقف شده‌است. به‌طور خاص، این استاندارد موارد زیر را الزامی نموده‌است. دارایی‌هایی که معیارهای طبقه‌بندی به عنوان ” نگهداری شده برای فروش“ را احراز می‌کنند، به اقل مبلغ دفتری و خالص ارزش فروش اندازه‌گیری و احتساب استهلاک چنین دارایی‌هایی متوقف می‌شود، ودارایی‌هایی که معیارهای طبقه‌بندی به عنوان ” نگهداری شده برای فروش“ را احراز می‌کنند در ترازنامه، و نتایج عملیات متوقف شده در صورت سود و زیان، به‌طور جداگانه ارائه می‌شوند.

 

استاندارد حسابداری شماره ۳۲، کاهش ارزش داراییها

هدف این استاندارد تجویز رویه‌هایی است که واحد تجاری با بکارگیری آن‌ها اطمینان می‌یابد دارایی‌ها بیش از مبلغ بازیافتنی منعکس نمی‌شود. یک دارایی، در صورتی کاهش ارزش دارد که مبلغ بازیافتنی ناشی از فروش یا استفاده از دارایی، از مبلغ دفتری آن کمتر باشد. طبق این استاندارد، واحد تجاری باید زیان کاهش ارزش را شناسایی کند. این استاندارد همچنین الزامات برگشت زیان کاهش ارزش و افشا را تعیین می‌کند.

 

استاندارد حسابداری شماره ۳۴، رویه های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات

هدف از این استاندارد تجویز معیارهای انتخاب و تغییر رویه های حسابداری و نیز نحوه عمل به حسابداری و افشای تغییر در رویه های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اصلاح اشتباهات است. هدف این استاندارد بهبود مربوط بودن و قابلیت اتکای صورتهای مالی واحد تجاری و قابلیت مقایسه صورت های مالی در طول زمان و با صورت های مالی سایر واحدهای تجاری است

 

استاندارد حسابداری شماره ۳۵، مالیات بر درآمد

هدف این استاندارد تجویز نحوه حسابداری مالیات بر درآمد می باشد. موضوع اصلی در حسابداری مالیات بر درآمد، چگونگی به حساب گرفتن آثار مالیاتی جاری و آتی موارد زیر است:

الف) بازیافت(تسویه) آتی مبلغ دفتری داریی هایی (بدهی هایی) که در صورت وضعیت مالی واحد تجاری شناسایی می شوند.

ب) معاملات و سایر رویدادهای دوره جاری که در صورت های مالی واحد تجاری شناسایی می شوند.